MỤN NỘI TIẾT Ở NGƯỜI TRƯỞNG THÀNH
Nhiều người vẫn thường cho rằng mụn trứng cá liên quan đến sự thay đổi nội tiết chỉ xảy ra ở lứa tuổi thanh thiếu niên và là một phần của quá trình dậy thì. Tuy nhiên trên thực tế mụn gây ra bởi sự thay đổi nội tiết vẫn xảy ra rất phổ biến ở người trưởng thành, do các nguyên nhân sinh lý và bệnh lý. Hãy cùng Mint Beauty Center tìm hiểu về mụn nội tiết ở người lớn trong bài viết dưới đây.
1. Mụn nội tiết ở người lớn là gì?
Mụn nội tiết (Hormonal Acne) là loại mụn hình thành do sự thay đổi của các hormone trong cơ thể. Mụn nội tiết ảnh hưởng đến mọi nhóm tuổi, phổ biến vẫn là lứa tuổi dậy thì, phụ nữ trước và sau sinh, tiền mãn kinh – mãn kinh hoặc trong chu kỳ kinh nguyệt. Đây là giai đoạn cơ thể có những thay đổi nhất định khiến nội tiết tố rối loạn, hình thành mụn nội tiết.
Khác với tuổi dậy thì, mụn nội tiết ở người lớn gặp ở nữ nhiều hơn nam. Theo ước tính, có khoảng 50% phụ nữ ở độ tuổi 20-29 và 25% phụ nữ tuổi 40 – 49 bị mụn nội tiết.
Nguyên nhân thay đổi nội tiết tố trong cơ thể có thể là do:
- Thời kỳ hành kinh
- Hội chứng đa nang buồng trứng
- Thời kỳ mãn kinh
- Sự gia tăng quá mức lượng tiết tố androgen (nội tiết tố kích thích sự tăng tiết bã nhờn)
2. Đặc điểm mụn nội tiết ở người lớn?
Về đặc tính lâm sàng, mụn nội tiết ở người lớn có các dấu hiệu dễ nhận biết như sau:
- Ở tuổi dậy thì, mụn nội tiết thường xuất hiện ở vùng chữ T (gồm mụn nội tiết ở trán, mũi, cằm).
- Với người trưởng thành, mụn mọc ở phần dưới khuôn mặt, xung quanh cằm, miệng và đường viền hàm
- Mụn đầu đen, đầu trắng, u nang. Nhân mụn nằm sâu dưới da, viêm, sưng đỏ gây đau.
- Thường xuất hiện và/hay bị nặng hơn quanh chu kỳ kinh nguyệt
- Bị nặng hơn nếu ăn nhiều đường hoặc uống nhiều sữa bò, căng thẳng, stress
Về loại, mụn nội tiết ở người trưởng thành đặc trưng bởi tình trạng mụn viêm, bao gồm mụn sẩn và mụn mủ mức độ từ nhẹ đến trung bình, đi kèm với một vài mụn đầu trắng và mụn nang nhỏ. Do các tổn thương viêm là chủ yếu, mụn nội tiết ở người lớn thường gây vết thâm mụn và sẹo mụn với tỉ lệ lên đến 20%.
3. Các nguyên nhân sinh lý và bệnh lý của mụn nội tiết ở người trưởng thành
Nguyên nhân gây mụn nội tiết : Có 4 yếu tố chính gây mụn trứng cá, trong đó rối loạn nội tiết tố đóng vai trò quan trọng.
- Da tăng sản xuất bã nhờn do rối loạn nội tiết tố.
- Lỗ chân lông tắc nghẽn.
- Vi khuẩn tích tụ, phát triển trên da khiến lỗ chân lông bít tắc, hình thành mụn viêm, mụn mủ.
- Hệ thống miễn dịch phản ứng với vi khuẩn dẫn đến viêm nhiễm.
Ngoài ra cũng có thể kể đến một số nguyên nhân sau đây:
- Hội chứng buồng trứng đa nang.
- Thức khuya, căng thẳng, mệt mỏi, stress….
- Chế độ ăn uống, sinh hoạt không khoa học. Ăn nhiều đồ ngọt, cay nóng dầu mỡ. Uống nhiều nước ngọt, sữa, trà sữa, cà phê, bia rượu. …
- Lạm dụng quá nhiều các sản phẩm chăm sóc da.
- Tác dụng phụ của thuốc (steroid).
Khi bị mụn nội tiết, người bệnh nên tìm đến các cơ sở chuyên khoa da liễu để được tư vấn phương pháp chữa trị phù hợp, từ đó việc loại bỏ mụn sẽ dễ dàng, nhanh chóng, có hiệu quả, đồng thời hạn chế tối đa nguy cơ tái phát.
4. Điều trị mụn nội tiết ở người trưởng thành
Phương pháp điều trị mụn nội tiết bằng thuốc
Mụn nội tiết xảy ra do sự gia tăng nồng độ androgen trong máu, do đó để kiểm soát mụn nội tiết cần điều trị bằng thuốc giúp cân bằng/điều hòa nồng độ hormone androgen. Một số biện pháp điều trị mụn nội tiết có thể kể đến như:
Thuốc tránh thai đường uống: hiệu quả trong điều trị mụn nội tiết do có chứa ethinyl estradiol cùng với drospirenone, norgestimate và norethindrone. Bốn loại chất này có khả năng cân bằng nồng độ hormone trong cơ thể, giúp giảm tình trạng mụn nội tiết trong chu kỳ kinh nguyệt. Các đối tượng sau đây cần tránh dùng thuốc tránh thai đường uống: người có tiền sử ung thư vú, đau tim hoặc đột quỵ, rối loạn đông máu, tăng huyết áp không kiểm soát, xuất huyết âm đạo bất thường.
Thuốc kháng androgen: hoạt động dựa trên cơ chế giảm nội tiết tố nam androgen. Androgen là hormone tự nhiên có ở nam và nữ. Tuy nhiên, khi hàm lượng androgen quá cao có thể gây ra một số vấn đề về mụn trứng cá. Aldactone mặc dù được sử dụng để điều trị tăng huyết áp nhưng cũng làm giảm androgen. Nói cách khác, aldactone có thể ngăn cơ thể sản xuất nhiều androgen và giúp ổn định nồng độ hormone.
Retinoids cream/gel: trường hợp mụn nội tiết nhẹ, có thể cân nhắc sử dụng một số loại thuốc bôi ngoài da có chứa retinoids. Retinoids có nguồn gốc từ vitamin A, chứa nhiều trong những loại kem, gel,…. Lưu ý, khi sử dụng các loại thuốc có chứa retinoids cần thoa kem chống nắng đều đặn.
Mỗi bệnh nhân sẽ có một phác đồ điều trị mụn riêng biệt. Người bệnh không tự ý mua thuốc chữa mụn nội tiết khi chưa thăm khám và tham khảo ý kiến của bác sĩ da liễu – thẩm mỹ da và bác sĩ nội tiết.
Trị mụn nội tiết bằng công nghệ cao
Những trường hợp bị mụn nội tiết nặng, dai dẳng, gây tổn thương lớn trên da, sử dụng công nghệ cao là lựa chọn hàng đầu cho những ai cần khắc phục tình trạng này nhanh chóng. Các công nghệ như laser CO2 vi điểm, Plasma ozone, Mesotherapy, oxy jet, ánh sáng IPL, điện di, Peel da khoa học… được áp dụng phổ biến và thu được những kết quả khá tốt. Tuy nhiên, khi áp dụng phương pháp này cần lựa chọn các cơ sở làm đẹp, chuyên khoa da liễu uy tín để đảm bảo quá trình được diễn ra thuận lợi, an toàn, đồng thời có chế độ chăm sóc, cẩn thận sau trị liệu để da nhanh chóng phục hồi.
5. Chăm sóc da mụn nội tiết
Mụn nội tiết gây mất thẩm mỹ, có thể kéo dài dai dẳng và tái đi tái lại nhiều lần. Điều trị và chăm sóc da đúng cách sẽ hạn chế mụn xuất hiện, ngăn ngừa sẹo thâm, giúp da sáng mịn hơn.
Chăm sóc da từ bên ngoài
- Rửa mặt với sữa rửa mặt không quá 2 lần/ngày và sau khi đổ mồ hôi.
- Sử dụng sữa rửa mặt dịu nhẹ, không dùng nước nóng.
- Tránh chà xát, nặn mụn vì gây viêm hoặc làm tình trạng nặng hơn.
- Lựa chọn mỹ phẩm có nguồn gốc/ xuất xứ rõ ràng, thương hiệu uy tín, chất lượng đảm bảo và tuyệt đối phù hợp với làn da.
- Tránh môi trường có độ ẩm cao làm đổ nhiều mồ hôi.
- Vệ sinh sạch sẽ các đồ dùng sinh hoạt, phòng ngủ, chăn ga gối, khẩu trang, nón bảo hiểm.
- Uống đủ nước mỗi ngày 1,5 – 2 lít.
- Hạn chế tối đa việc trang điểm. Nếu có, cần tẩy trang thật sạch để tránh cặn còn sót gây bít tắc lỗ chân lông.
- Xây dựng quy trình chăm sóc da mỗi ngày có kết hợp cùng các hoạt chất chuyên biệt dành cho điều trị mụn như : Tretinoin, BHA, AHA, Benzyl peroxide…
- Sử dụng kem dưỡng ẩm, chống nắng có thành phần phù hợp.
- Không chạm/ sờ/ tay lên mặt hoặc tự ý cạy/ nặn mụn để tránh vi khuẩn xâm nhập vào da.
Chăm sóc da từ bên trong
- Ngủ đủ 8 tiếng/ngày, hạn chế thức khuya.
- Tránh tình trạng căng thẳng, stress, áp lực.
- Bổ sung thực phẩm có chứa kẽm, vitamin C, B, E giúp da sáng khỏe, ăn nhiều rau xanh, trái cây.
- Hạn chế thực phẩm ngọt, cay nóng, chiên rán, dầu mỡ, đồ uống có cồn…
- Sử dụng các loại trà, thực phẩm thanh nhiệt, giải độc: trà xanh, trà atiso,…
- Thăm khám với bác sĩ da liễu để được lên phác đồ điều trị phù hợp. Tóm lại, mụn nội tiết là vấn đề da liễu phổ biến ngay cả sau độ tuổi dậy thì, đặc biệt là ở phái nữ. Khi gặp tình trạng mụn nội tiết, bạn cần đến các Phòng khám Da liễu, cơ sở uy tín để được thăm khám tình trạng da, lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp cho tình trạng mụn hiện tại đồng thời hạn chế tối thiểu nguy cơ sẹo thâm và sẹo mụn kéo dài sau này.
CÂU HỎI THƯỜNG GẶP
1. Mụn nội tiết tố có tự hết không?
Mụn nội tiết có thể tự hết khi những rối loạn nội tiết tố được kiểm soát nhưng quá trình này sẽ mất khá nhiều thời gian. Để mụn nội tiết tự hết, bên cạnh những biện pháp chăm sóc da, bạn cần kết hợp xây dựng chế độ ăn uống, sinh hoạt hợp lý
2. Mụn nội tiết có trị dứt điểm được không?
Mụn nội tiết có thể điều trị dứt điểm, tuy nhiên quá trình điều trị đòi hỏi sự kiên nhẫn. Nếu không kiên nhẫn, từ bỏ việc điều trị giữa chừng sẽ khiến tình trạng mụn hoài không khỏi, thậm chí nặng hơn. Ngay khi xuất hiện mụn nội tiết, bạn nên đến cơ sở da liễu uy tín để được thăm khám, tư vấn lộ trình điều trị thích hợp.
3. Đối tượng nào dễ bị mụn nội tiết?
Phụ nữ! Nữ giới là đối tượng dễ bị mụn nội tiết hơn nam giới. Khoảng 50% phụ nữ từ 20-29 tuổi xuất hiện mụn nội tiết, tỷ lệ này ở độ tuổi 40-49 là khoảng 25%. Bên cạnh đó, lứa tuổi dậy thì, phụ nữ đang mang thai hoặc trong giai đoạn tiền mãn kinh – mãn kinh, người có chức năng gan suy yếu, hay căng thẳng, lo âu,… là những đối tượng có nguy cơ bị mụn nội tiết.
4. Cách phòng tránh mụn nội tiết
- Kiểm soát lượng đường trong máu ở mức tối ưu. Để kiểm soát lượng đường trong máu nên chọn các loại thực phẩm có hàm lượng đường thấp. Tiêu thụ thực phẩm nhiều đường làm tăng phóng thích insulin, kích thích giải phóng các hormone khác, dẫn đến tăng sừng hóa và tiết nhiều bã nhờn khiến mụn nội tiết trở nên trầm trọng.
- Cắt bỏ sữa và whey protein. Sữa và các sản phẩm từ sữa thúc đẩy tiết insulin và sản xuất hormone, gây ra mụn nội tiết. Những người có tiêu thụ sản phẩm sữa, pho mát, sữa chua, không kể đến tần suất hay số lượng – đều có nguy cơ nổi mụn cao hơn người khác. Tương tự, nghiên cứu cũng chỉ ra rằng tiêu thụ whey protein – một loại protein có nguồn gốc từ sữa – có thể gây xuất hiện mụn nội tiết.
- Tuân thủ chế độ ăn giàu chất dinh dưỡng, chống viêm sẽ tốt cho việc điều trị và ngừa mụn nội tiết một cách tự nhiên. Ăn đa dạng các loại rau và trái cây, cung cấp chất chống oxy hóa, chống viêm và các chất dinh dưỡng hỗ trợ quan trọng khác cho da, chẳng hạn như vitamin C. Ăn thức ăn chứa nhiều kẽm, Omega3…. Đồ uống không đường: Nước lọc, trà xanh, trà dâm bụt, nước chanh,…
Hy vọng rằng các chia sẻ trên đã mang đến cho bạn những thông tin bổ ích về tình trạng mụn nội tiết cũng như những dấu hiệu nhận biết về chúng. Nếu không may gặp tình trạng mụn nặng, bạn nên chủ động kiểm tra và điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ. Như vậy, các vấn đề về mụn sẽ được cải thiện đáng kể, giúp bạn tự tin hơn với làn da của mình. Đừng quên ghé Mint Beauty Center để lựa cho mình những liệu pháp điều trị và sản phẩm chăm sóc da phù hợp nhé!
